อาจารย์ ที่ปรึกษา และนวัตกร ผู้เชื่อว่าสารตั้งต้นของการพัฒนาคือคำว่านวัตกรรม
เราได้ยินคำว่า “นวัตกรรม” มาเนิ่นนานแต่หากจะให้คำจำกัดความว่าคืออะไร และมีความสำคัญอย่างไร หลายคนคงยากที่จะตอบ แต่สำหรับ “ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.รัฐ พิชญางกูร” อาจารย์ ผู้เชี่ยวชาญด้านชีวเคมี และที่ปรึกษาด้านนวัตกรรมของสำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ เขาบอกกับเราว่า มันคือสิ่งที่ทำให้มนุษยชาติอยู่รอด
“ทุกอย่างที่เป็นนวัตกรรม ที่คุณสัมผัส ที่อยู่ในชีวิตคุณตลอด 24 ชั่วโมงนั้นออกมาจากห้องแล็บทั้งนั้นเลย ไม่ว่าจะเป็นยาที่คุณกินหรือของที่คุณใช้”จากนิสิตเกียรตินิยมอันดับหนึ่งเหรียญทองของภาควิชาชีวเคมี ผศ. ดร.รัฐไปศึกษาต่อในวิชาที่เขาหลงใหลไกลถึงสหรัฐอเมริกา ก่อนจะทำงานเป็นนักวิจัย กลับมาเป็นอาจารย์ที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เปิดบริษัทของตัวเอง ผลิตทั้งปุ๋ยไคโตซาน ผลิตภัณฑ์คอสเมติกฯลฯ และอีกหนึ่งอาชีพที่เขาให้ความสำคัญ คือการเป็นที่ปรึกษาด้านการสร้างนวัตกรรมให้กับบริษัททั้งเล็กและใหญ่ ด้วยความเชื่อมั่นว่า นวัตกรรมคือสิ่งที่สร้างมูลค่าให้กับธุรกิจและโลกใบนี้ได้
“ตอนนี้ผมมาช่วยสำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (NIA) ทำเรื่อง SMEs และ Startup ช่วยดูให้ธุรกิจเล็ก ๆ สู้กับบริษัทใหญ่ ๆ ได้ด้วยนวัตกรรม ดูว่าจะสู้ได้อย่างไร มีเทคโนโลยีอะไรเพื่อสร้างโพรดักต์ใหม่ ๆ ให้เกิดขึ้นและสร้างกำไร ถึงผลกำไรเป็นเม็ดเงินจะเทียบไม่ได้กับบริษัทยักษ์ใหญ่ แต่มันคือการสร้างวัฒนธรรมที่มองว่าการสร้างนวัตกรรมคือสิ่งสำคัญ” วัฒนธรรมที่ ผศ. ดร.รัฐกล่าวถึงคือ การค้นหาความเป็นไปได้ใหม่ ๆ ให้กับกิจการซึ่งต้องอาศัยทั้งความกล้า ไม่หยุดนิ่งอยู่กับที่ และที่สำคัญคือจินตนาการ ซึ่งอาจยากกับบริษัทยักษ์ใหญ่ แต่สร้างได้ทั้งกับบริษัทเล็กและแนวคิดของเด็ก ๆ นักเรียนนวัตกรรมรุ่นใหม่ที่กำลังเติบโต
ถ้าคุณเป็นนักเรียนที่อยากสร้างนวัตกรรม สิ่งที่สำคัญคือ อย่าปฏิเสธความรู้หรือคิดว่าสิ่งนี้ไม่สำคัญ เพราะการเป็นนวัตกร คุณจะไม่รู้เลยว่าอะไรจะสำคัญเมื่อไหร่
“นวัตกรรมตอบโจทย์ได้ 2 อย่างใหญ่ ๆ หนึ่งคือตอบสนองความต้องการของคน สองคือสร้างทางเลือกใหม่ที่ไม่เคยมีมาก่อนให้กับเขา ดังนั้นสิ่งที่ง่ายที่สุดคือวิ่งเข้าหาปัญหา เพราะทางออกของปัญหาคือนวัตกรรมใหม่ ๆ เราต้องค้นหาความเป็นไปได้ใหม่ ๆ ซึ่งต้องอาศัยจินตนาการ”
จินตนาการเป็นสิ่งที่ ผศ. ดร.รัฐมองว่าเป็นพื้นฐานของการสร้างนวัตกรรม แต่สิ่งที่ต้องมีควบคู่กันคือองค์ความรู้พื้นฐานที่จะเป็นตัวชี้วัดว่าขอบฟ้าแห่งจินตนาการของเราจะกว้างไกลแค่ไหน และนวัตกรรมที่เรากำลังจะสร้างจะยิ่งใหญ่เพียงใด
“เราต้องมีองค์ความรู้ เป็นพหูสูตถึงจะสร้างนวัตกรรมได้ เพราะจินตนาการคือการนำองค์ความรู้ทั้งหมดมาสร้าง เวลาผมสอนเด็ก ผมจะเปรียบเหมือนเลโก้ สมมุติคุณมีเลโก้ 10 ชิ้นเป็นองค์ความรู้ ถามว่าคุณสร้างบ้านได้ไหม ก็สร้างได้ แต่เมื่อไปเปรียบเทียบกับคนที่มีเลโก้ 5,000 ชิ้น บ้านที่เขาสร้างจะสวยกว่าคุณไหม ฟังก์ชัน ต่าง ๆ มากกว่าคุณไหม”
การให้ความสำคัญกับการสร้างนวัตกรรมคือสิ่งที่ ผศ. ดร.รัฐเชื่อมั่นและอยากสร้างให้เกิดขึ้นเพราะคำว่านวัตกรรมมีความสำคัญกับการพัฒนาของชาติ และในโลกที่ทุกชาติล้วนเชื่อมถึงกันนวัตกรรมใหม่ ๆ คือสิ่งที่ทำให้มนุษยชาติอยู่รอด
“สำคัญอย่างมากที่เราต้องให้โอกาสในการสร้างสิ่งใหม่ ๆ ให้ความสำคัญแก่นวัตกร และผมอยากให้คนไทยเริ่มคิด เริ่มสงสัยว่าอะไรมาจากไหน อย่าไปปฏิเสธความรู้หรือคิดว่าสิ่งนี้ไม่สำคัญ เพราะถ้าคุณจะเป็นนวัตกร คุณจะไม่รู้เลยว่าอะไรจะสำคัญเมื่อไหร่”
ไม่แปลกที่ดอกเตอร์หนุ่มคนนี้จะเน้นย้ำไปถึงเหล่านักเรียน เพราะการเป็นอาจารย์ผู้มีความหวังในการผลักดันแวดวงนวัตกรรมของไทย คือสิ่งที่เขาภาคภูมิใจที่สุด
“ผมทำงานมาเยอะมาก แต่เวลาใครถามว่าทำงานอะไร ผมจะย้ำเสมอว่าผมคืออาจารย์ สิ่งที่ผมภูมิใจที่สุดก็คือการสร้างคนให้ประเทศ ที่จะเข้าไปช่วยประเทศชาติได้ในอนาคต มาตอนหลัง ๆ ที่ผมทำนวัตกรรมมากขึ้น ผมก็ขอเรียกตัวเองว่าเป็นนวัตกรบ้าง เหมือนเป็นอาจารย์ ที่เป็นนวัตกร ที่สร้างนวัตกรรม”
“อีกอย่างหนึ่งคือการที่เราได้เห็นงานวิจัยที่ทำ นวัตกรรมที่มีส่วนสร้างขึ้นได้ออกไปทำให้เกิดประโยชน์กับประชาชน เป็นประโยชน์กับคนในสังคม แค่รู้สึกว่าได้ทำไป และเห็นว่าตัวเองทำอะไรอยู่แค่นี้ก็พอ”
Innovation as the Heart of Development
We have heard about ‘innovation’ for a while, but it is still a challenge to pinpoint what it exactly is and why it is relevant. According to ‘Assistant Professor Dr. Rath Pichyangkura’, a specialist in biochemistry and an innovation consultant at the National Innovation Agency (NIA), innovation means survival of the mankind. “Innovation is a part of our everyday life. All innovations come from laboratories, be it drugs or even common daily-used products.” Graduated with a PhD in biochemistry from the United States, Dr. Rath returned to Thailand and became a lecturer at Chulalongkorn University. At the same time, he started his own research-oriented business, which involved manufacturing chitosan fertilizers and cosmetic products. His belief that innovation could add value to enterprises guided him to where he is today. His expertise lies in providing consultation and support for small and medium-sized enterprises (SMEs) and startups. Dr. Rath emphasizes the creation of innovation culture and the two merits of of innovation: responding to people’s needs and discovering new possibilities, which are necessary for those enterprises to stay profitable and relevant amidst the competition with the larger ones. In addition, Dr. Rath emphasizes the importance of imagination, which is a vital trait for innovators. It is an important tool to discover new possibilities. It is crucial that people, especially the youth, are provided an opportunity to innovate and use their knowledge in developing and advancing the society. “When people ask me about what I do for a living exactly, I always say that I am a lecturer and I am proud, although these days I might be considered as more of an innovator than a lecturer.”