จากเด็กน้อยที่ฝันอยากเป็นหมอ สู่นายแพทย์ผู้ก่อตั้งคลินิกสุขภาวะทางเพศที่นานาประเทศยกให้เป็นต้นแบบ
นพ. ณัฐเขต แย้มอิ่ม หรือ หมอเต้ คือผู้ก่อตั้ง PULSE Clinic คลินิกสุขภาวะทางเพศที่มุ่งเน้นแนวทางการให้บริการแบบเป็นกันเองและไม่ตัดสินหรือตีตราวิถีชีวิตอันหลากหลายของผู้รับบริการ และยังเป็นคลินิกแห่งแรกในประเทศไทยที่จ่ายยาป้องกันการติดเชื้อเอชไอวี หรือยา PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis) ให้กับบุคคลทั่วไป โดยมีมีผู้รับบริการทั้งคนไทยและคนต่างชาติจากทั่วโลก
ประสบการณ์อันขมขื่นสู่นวัตกรรมการให้บริการอย่างสร้างสรรค์
ด้วยความที่แม่เป็นพยาบาล หมอเต้จึงได้เห็นภาพการทำงานของหมอที่ช่วยบรรเทาทุกข์ให้กับคนไข้มาตั้งแต่เด็ก และทำให้เขาใฝ่ฝันอยากเป็นหมอเพื่อช่วยเหลือผู้คนมาตั้งแต่ตอนนั้น หลังจากเรียนจบแพทย์จากมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ จึงเรียนต่อเฉพาะทางด้านพยาธิวิทยากายวิภาค จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย แต่หมอเต้เองก็เหมือนกับใครหลาย ๆ คนที่เคยไปเที่ยวกลางคืนบ้าง มีอยู่คืนหนึ่งเมาและตื่นขึ้นมาเขาจำไม่ค่อยได้ว่าเกิดอะไรขึ้นบ้าง แต่หมอเต้รู้ว่าควรต้องไปรับยาต้านฉุกเฉินเพื่อป้องกันไว้ก่อนแม้จะกังวลว่าจะบอกที่โรงพยาบาลว่าอย่างไร สุดท้ายเขาเลือกที่จะเล่าเรื่องที่เกิดขึ้นตามจริงแต่กลับถูกต่อว่าและตีตรา และเมื่อลองไปปรึกษาเพื่อน ๆ ว่าจะรับมืออย่างไร “ทุกคนก็ไม่มีคำตอบ ก็คงไปรับยาไม่ได้ ถ้าไปคลินิกก็คงต้องลงชื่อ พอเป็นเรื่องเอชไอวี คนก็ไม่อยากให้มีการบันทึกประวัติ”
ประสบการณ์นี้เองเป็นแรงบันดาลใจให้หมอเต้ศึกษาต่อด้านโรคเอชไอวี และนำมาสู่การเปิด PULSE Clinic ซึ่งเป็นคลินิกแห่งแรกในประเทศไทยที่จ่ายยา PrEP โดยแต่ละครั้งสามารถจ่ายยาสำหรับการใช้ได้ 1-3 เดือน นอกจากนี้ยังให้บริการและให้คำปรึกษาแก่กลุ่มเกย์ สาวประเภทสอง ผู้ใช้ยาเสพติด โดยเน้นสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างผู้รับบริการกับหมอ เพราะทั้ง 2 ฝ่ายมีจุดมุ่งหมายเดียวกันคือการลดการติดเชื้อเอชไอวี ตอนที่เปิดให้บริการครั้งแรกบนถนนสาทร ก็มีการให้บริการตรวจโรคทั่วไปด้วย เพื่อเลี่ยงภาพการเป็นคลินิกเฉพาะทางด้านเอชไอวี เนื่องจากสังคมยังตีตราผู้ติดเชื้อ “ที่มาเลเซียเคยมีคลินิกเอชไอวี แม้จะให้บริการฟรีทั้งหมด แต่ก็ไม่มีใครไป สุดท้ายก็ปิดตัวไป ทีนี้เขาก็ถามเรามาว่าทำไมไม่เปิด PULSE Clinic ที่มาเลเซียล่ะ เราก็เลยลองเปิดดูแล้วสื่อสารออกไปว่าเป็นคลินิกสำหรับคนเดินทางที่เน้นการป้องกัน ภาพลักษณ์ก็เป็นอีกแบบ พอมีบริการที่ดีและตอบโจทย์ความต้องการ เขาก็บอกต่อกันเร็วมาก”
ผมเปิดคลินิกเพื่อดูแลคนทุกเพศ อยากช่วยเหลือให้ทุกคนดูแลตัวเองเรื่องการมีเพศสัมพันธ์ดูแลคนเล่นยา และคนที่ถูกตีตราในสังคม เพราะไม่มีใครดูแลแล้วเขาก็ไม่รู้จะไปหาใคร
แรงกระเพื่อมที่ไปไกลถึงต่างแดน
จากเดิมเวลาไปรับยาเอชไอวีที่โรงพยาบาลผู้รับบริการจะนั่งรอรวมกับผู้ป่วยอื่น ๆ ก่อนจะถูกเรียกแยกไปตามแผนก “คนก็จะรู้ว่าคนที่เดินไปห้องนี้คือเอชไอวี เท่ากับว่าแค่นั่งรอคิวก็เป็นการบอกคนอื่นแล้วว่าติดเอชไอวี หรือการรับยา PrEP ก็ต้องไปรับที่คลินิกเอชไอวี ทำให้คนคิดว่าติดเชื้อ แต่ที่ PULSE Clinic เราทำให้คนรู้สึกว่ามันง่ายขึ้นที่จะไปหาหมอแล้วพูดเรื่องเอชไอวี การมีเซ็กซ์ การลดการใช้ยาเสพติด ไม่รู้สึกว่าถูกตัดสิน มาด้วยความภาคภูมิใจว่าเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้อัตราการติดเชื้อเอชไอวีลดลง”
ภายใน 1-2 ปี PULSE Clinic ก็เริ่มเป็นที่รู้จักมากขึ้นทั้งในและต่างประเทศ มีองค์กรภาคประชาสังคมจากต่างประเทศและกรมควบคุมโรคจาก 16 ประเทศทั่วโลกมาดูงานในฐานะต้นแบบการให้ยา PrEP และการป้องกันรักษาการติดเชื้อเอชไอวี นอกจากนี้ จำนวนผู้รับบริการของคลินิกยังเติบโตขึ้นทุกปี ผู้รับบริการเองมีความสบายใจ และยังพบว่ามากกว่า 30% ของผู้รับบริการรู้จักคลินิกจากเพื่อนแบบปากต่อปาก
หมอเต้กล่าวว่า “ผมเองมาจากครอบครัวที่มีฐานะปานกลางค่อนไปทางยากจน สมัยเรียนก็ไม่มีเงิน บางทีก็ต้องเดินไปเรียน ค่าเทอมต้องไปยืมเขามา ถ้าผมทำได้ ทุกคนก็ทำได้ เราต้องวาดความฝันไว้ให้ใหญ่ เปลี่ยนความฝันให้เป็นเป้าหมาย แล้วค่อย ๆ บรรลุมันไปทีละขั้น สุดท้ายแล้วความฝันก็จะกลายเป็นจริง และเราต้องฝึกตัวเองให้มีจิตใจที่อยากช่วยเหลือคนอื่น เริ่มจากการรักตัวเอง รักครอบครัว รักคนรอบตัว แล้วก็ให้ความรักของเรากระจายไปรอบ ๆ นอกจากนี้ก็อยากให้เคารพความหลากหลายของคนในสังคม เราต้องเคารพการตัดสินใจและการใช้ชีวิตของคนอื่น ยอมรับความแตกต่างของผู้คน”
PULSE, Sexual Health Clinic for All
Dr. Natthakhet (Deyn) Yaemim is the founder of PULSE Clinic, which aims to promote and provide medical and non-medical services to support LGBTIQ community. Moreover, his clinic is the Thailand’s first clinic that prescribed PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis) to public. One morning, he woke up with great confusion over what happened at night but realized that he needed to take medicine for an HIV prevention right away. After telling the truth at the clinic, he was blamed and condemned. Hence, it is possible to tell why people with the risk become hesitant to see a doctor as they do not want to be on the record. This incident encouraged him to establish PULSE Clinic, with the aim of reducing HIV disease burden in Thailand. Within 1-2 years, PULSE Clinic becomes well-known both domesticaly and internationally by word-of-mouth recommendations. “In my childhood, I was born in an impoverished family, making me strive much harder to attain the goals. If I cando it, everyone can do it too. We need to dream big, change it to a goal, gradually achieve it, and such dream becomes true. Once our dream is fulfilled, try to help others with your generosity to achieve their dream. I would recommend showing an act of generosity, respecting diversity in our society, and respecting others’ decision.”